Panama City, Casco Vieja

Ik maak mij klaar om een paar weken op verlof te gaan :-) naar België. Voor de vlieger op stappen wou ik toch nog het oude hart van Panama City bezoeken. Ik ben niet echt een stedenbezoeker laat mij maar in de natuur. 2,5 dag was meer dan voldoende om in Casco Vieja rond te kuieren. Het zou heel mooi kunnen zijn. Ook hier hebben de Spaanse Conquistadores en missionarrisen hun stempel duidelijk gedrukt. Kerken bij de vleet, waarvan er een aantal alleen uit buitenmuren bestaan. Nog veel mooie monumentale gebouwen staan er bouwvallig bij. De gevels worden wel door ijzeren stutten rechtgehouden. Ze begrijpen hier ook dat ze het unieke karakter van dit oude stadsdeel niet verloren mogen laten gaan. Een groot nadeel is het enorm drukke verkeer. Auto's schuiven aan door de smalle straatjes. Hier is de auto nog duidelijk koning. Ik kreeg hier al een voorproefje van toen ik een taxi wou nemen naar Casco Viejo. De eerste taxichauffeur weigerde resoluut met de boodschap veel te druk? Enkel op de wat grotere pleinen vind je gezellige terrasjes. De sfeer is rustig zeker niet te vergelijken met het bruisende Colombia waar er overal muziek is. Hier voel ik mij eerder een toerist. In Colombia wordt je door hun  lachende spontaniteit snel in de massa opgenomen, er is geen plaats voor gènes. Hier is koeler gereserveerder ondanks de tropische temperaturen. Toch genoot ik volop met een suikervrije mojieto van een oude zanger met zijn gedeukte Panamese hoed terwijl de zon dipte in de Stille Zuidzee. Mocht Hemingway nog geleefd hebben begon die zo aan een nieuw boek "De zanger met gedeukte Panamahoed". Zelfs als ik mijn uiterste best doe kom ik niet verder dan een titel. Maar lui verzadigd laat ik mij in de Panamese nacht wegglijden, het was weer een mooie dag. Op naar het winterse België

Panama, Colon

Shelterbay Marina

Sinds een weekje of 3 lig ik in de Shelterbay Marina in Colon. En met het vastleggen van de lady ben ik in een vakantiesfeer gekomen. Daardoor heeft de blog wat achterstand opgelopen. Ik ben bezig met de voorbereiding om volgende week de lady uit het water te halen. De vele mijlen en de aangroei in Carthagena hebben de anti-aangroeiverf zo goed als laten verdwijnen. Eind volgende week ga ik met vakantie :-) naar België voor een paar weken. De activiteiten op de blog zullen nog minder worden.

charters doen nog hun winterslaap

Shelterbay Marina is duur, reken maar Europese prijzen. De droge stalling kost evenveel als in het water liggen. Maar een paar weken drogen zal de romp van de lady deugd doen. Ook mijn activiteiten geraakten in een tropische winterslaap :-). Wandelen is hier gezien de warmte en hoge vochtigheid bijna niet te doen. Ook de weelderige tropische vegetatie laat bijna geen eigen verkenning toe. Het woud is dicht begroeid, je ziet niet waar je je voeten neerzet. Je ziet dan ook met moeite welke beestjes daar allemaal aan jou willen knagen. Je vindt hier dan ook geen onverharde wandelpaden, de vegetatie overwoekerd die meteen. Shelterbay is een oude Amerikaanse legerbasis, Sherman Base. Het lag strategisch aan de ingang van het Panamakanaal.
Na de val van drugspresident Noriëga hebben de Amerikanen de basis verlaten. Overal vind je nog kazerneblokken, opengebroken en leeg geroofd. Op de Presisdent Kennedyweg kan je toch nog mooi wandelen op het enorme terrein. Parkieten en papegaaien soleren in de hoge kruinen begeleid door de monotone bassen van de brulaap. Als overdag ineens alle brulapen beginnen roepen is er regen opkomst. De weervoorspellers hangen hier in de bomen. Gieren draaien  hun concentrische cirkels in de lucht, gelukkig nog niet boven mijn hoofd.

Ritme werd begeleid door de bemanning van de Sylfer & Begerto

Een jong Nederlands stel op de Ritme vroegen mij of ik hun wilde helpen om hun boot door het Panamakanaal te brengen. Een navigatietocht door meer dan 100jaar kanaalgeschiedenis. Je moet met 4 lijnbedieners zijn + een schipper + een loods van het kanaal. Lekkerdruk aan boord. De loods blijft wel niet aan boord slapen. We gingen net toen het donker werd de eerst sluis in, de Gatunsluis. Na het nemen van de 3 sluizen kregen we een boei aangewezen om te overnachten. Je dobbert op  zoet water dus .. ja muggen en andere bijtbeestje. Maar een goede spray kan veel verhelpen. 's Morgens komt een nieuwe loods aan boord en gaat het over het Gatunmeer richting Mirafloressluizen. Overal zijn ze deze oude dame aan het opwaarderen, er komen nieuwe - grotere sluizen - en het kanaal wordt op de smalle stukken verbreed en uitgediept. En ja natuurlijk kom je Belgische baggerboten & cutters tegen die een gesponserde hand toesteken.
Regelmatig wordt de snelheid aangepast opdat je geen grote boten hindert op de smalle stukken, hier heeft het AIS systeem ook zijn waarde. Het water staat laag in het meer. Men maakt zich wat zorgen of er in het droge seizoen geen problemen komen door watergebrek. Het is een super El Ninojaar maar hier duidelijk met een omgekeerd verschijnsel. Hoorde dat ook al op de Caraïbische eilanden waar het met de bananenteelt wat minder goed ging wegens droogte. We moesten de Miraflores sluis in net voor de Nederlandse cruiseboot Veendam, holland boven.

de Veendam van de Holland Americalijn

Wel indrukwekkend wanneer deze gigant tot op 30m van het hek komt aanvaren. De treintjes op de kant houden de boot gecentreerd, voortstuwing levert de Veendam zelf. Een massa mensen hingen over de balustrades om die kleine zeiler op de gevoelige digitale plaat vast te leggen. Ik zal wel in menig fotoboek aanwezig zijn, maar ja ik gun hun dit :-) De thuisblijvers supporterden via de webcams, screenfoto's worden vereeuwigd. Fier zijn schippers Yordi & Amanda na deze mooie geslaagde tocht, hun bemanning al evenzeer die ondertussen van een hapje en biertje genoten. Net voor donker konden we voor Panama City het anker uitbrengen en een toost op het kanaal en voor een verdere veilige tocht.

mijnheer Eifel liet ook hier zijn werken na

Shelterbay Marina is wel goed uitgerust, mag ook wel voor die prijs. Maar de lady staat hier veilig bewaakt, Colon blijft zijn slechte naam alle eer aandoen.
Vooral het zwembad & borrelbad zijn mijn favoriet. Resultaat hiervan en van het chloorhoudende water is een oorontsteking. Zal wel weer overgaan, nu komt de meeste vettigheid uit mijn oor :-). Voor de lady de kant op gaat ben ik alles aan het afwassen zodat er niet teveel voedingsbodem is voor de weltierende schimmels. Het is de vochtigheid die maakt dat deze goed floreren.
Mijn bezoek aan België zal wel een beetje een verandering zijn, van het tropische naar het bijna winterse. 

San Blas, Porvenir - Holandes Cays

hotel op stelten :-)

Porvenir, na een week of 3 in de San Blas vond ik het tijd worden om mij officieel in te klaren. Nu zegt men wel dat de Panamese autoriteiten geen controles doen in het San Blas gebied maar reeds uitgedeelde boetes maken mij toch wat voorzichtig. Temeer ik had nood aan wat verse groenten en fruit. Op de eilanden vind je niet zoveel. Soms varen er groetenbootjes rond maar die was ik spijtig genoeg nog niet tegen gekomen.
Het inklaren verloopt erg vlot. Eerst passeer je de douane en geeft daar 193usd af dan brengt men jou naar de immigratie en geeft daar 100usd af en dan ontvangt men je hartelijk bij het congresso bureau (Cuna administratie) en geeft daar 40usd af. Voila zo simpel is dat :-( Het maakt Panama wel het duurste land om in te klaren tot hiertoe. Alle papieren gelden wel voor 1 jaar, meeste andere landen geven 2 maand zodat je regelmatig een verlenging moet aanvragen.
Op het eiland zelf is er niets te zien of te beleven, het is eigenlijk het vliegveld voor het San Blas gebied. Je vind er ook nog een hotelletje heel summier echter.
Nalunega, een beetje zuidelijker van Porvenir ligt Nalunega.

Nalunega

Geen echt mooi eiland maar er zijn wel een paar 'tienda's' winkeltjes. Hier schaf ik mij een sim-kaartje en wat pre-paid internetkaartjes aan. 1 usd voor het simkaartje + 15 usd voor 1 maand internet, dit valt mee. Niet overal is er op de eilanden een goede internetverbinding. En als het onweert boven het vast land dan vallen de verbindingen regelmatig voor een paar uur uit. Bliksems zijn blijkbaar nogal verlekkerd op die mooi hoge palen. Ik vermoed dat de zendinstallaties preventief uit de lucht halen bij dreigende inslagen.
Holandes Cays, toen er een beetje wind zat in de richting van de Holandes Cays ging ik anker op. Deze groep wordt omschreven als een van de mooiste eilandengroepen. De oost Holandes Cays waren mijn eerste stop. De meest bekende ankerplaats is de 'the swimmingpool'. Er lagen tal van boten geankerd daarom verkoos ik op een wat rustiger plaats nabij Banedup te ankeren. Naast mij lag een Duitse boot met Stephan aan boord. Stephan vaart al 7 jaar in dit gebied rond. Voorbij Colon is hij nog niet geweest. Hij is een fervent onderwaterjager. Op een dag nam hij me mee met zijn snelle dinghy voorbij het buitenrif. Het was goed uitkijken om een voldoende diepe doorgang door het buitenrif te vinden, spannend dat wel. De boot moet voldoende snelheid hebben om door de brekers te komen, dus op het juiste moment volgas! De watertemperatuur is opmerkelijk lager hier dan in de ondiepe lagunes voor de eilanden. Stroming zit er ook maar niet storend. De onderwaterwereld heeft hier veel meer te bieden. De vissen zijn gemiddeld groter. Stephan maakte mij attent op een ongelofelijk grote papegaaivis, die was 70cm groot = geen visserslatijn. Nog nergens zag ik zo een dikke papegaai. Tegen het rif waren er talrijke roofvissen op jacht naar kleinere vissen die door de brekers tegen het rif in de problemen kwamen. Onder ons een verpleegsterhaai, mooie beestjes. Tegen het rif ligt ook nog een vrij groot wrak waarvan enkel de boeg een metertje bovensteekt. Het is wel uitkijken als je dit wil verkennen, de golfslag slaat je heen en weer ook wat dieper in het wrak. Het hek van het wrak is al volledig opgepeuzeld door het rif. Opeens deed Stephan mij teken, die een 50 tal meter verder aan het jagen was, om te komen kijken. Toen ik bij hem kwam wees hij mij op een haai een 10 meter onder ons, dit was geen verpleegsterhaai deze keer maar een rifhaai zoals hij zei. Ik had hier toch wat meer respect voor maar wel lekker spannend.

De dag erna kwam ik nog 2 keer een verpleegsterhaai tegen in de 'swimmingpool'. Hier zag ik ook een 3 tal langousten op uitkijk in de holte van het koraal. Een verdienstelijke poging om er 1 te vangen strandde, letterlijk en figuurlijk. Een jong Nederlands koppel op wereldreis, Jordi & Amanda, hadden evenveel succes. Pffff ik had toch geen zin in 'weer' langoust. Ik had mijn zinnen gezet op een vegetarische pasta :-)  

San Blas - Nargana , Kanlildup

Nargana, handelseiland

Nargana heeft de klassieke Cuna leefwereld verlaten. De vrouwen dragen niet de traditionele kleurrijke kledij maar gewone westerse kledij. Het is eigenlijk een handelsdorp. Bijna alles is er te koop. Ook veel soorten alcoholische dranken zijn er te koop. Op de traditionele eilanden vind je bijna geen alcoholische dranken, een biertje kan nog net. Overal staan er zonnepanelen die de elektronica moeten voeden. Voor de hut staat een paraboolantenne, satelliet tv onder strodaken. Het 'congresso', de overkoepelende Cuna raad voor het ganse gebied, is blijkbaar toch tolerant op gebied van autonomie op de eilanden. Misschien kan Europa hier nog iets leren met zijn ontwakende regio's waar ook een roep is voor meer autonomie.

waarschijnlijk geen toilet wel een LCD scherm

Het is wel een raar zicht, een hut met cocobladerendak waar smartphones en tablet's uitgestald staan. Bijna alle Cuna hebben een telefoon, ook de eenzame visser in zijn door paalworm aangetaste ulu. Draadloze technologie is natuurlijk een uitkomst voor zulke gebieden. De prepaid data kaarten zijn betaalbaar. Een sim-kaart 1 usd, 3Gb internet voor 1 maand 15 usd. Na de aanschaf van zo een simkaartje had ik op alle eilanden internet. Hier op het eiland Nargana staat een enorme zendmast.
Net voor het huis van de 'burgemeester' is er gratis wifi. Niet echt heel snel. Blijkbaar had een recente blikseminslag de elektronica wat ontregeld.
Wat verse groeten en een 'verse' kip, die wat lagen te zwemmen in een koelbox, nam ik mee. Je weet niet of je de juiste prijs betaald, nergens staat er een prijs op. Alles is op gewicht in "livré's" ponden dus. De prijzen zullen wel een toeristische toeslag krijgen. Maar het blijft zeer betaalbaar. En de zwemkip laat je maar een beetje langer braden toch :-)
Maar de keuze voor een moderne leefwereld heeft ook een zeer negatieve kant. Aan de overkant van Nargana liggen vuilniszakken in het mangrove. Westerse wereld = wergwerpwereld als heel confronterend metafoor hier duidelijk gemaakt. Bauhaus waarschuwde in zijn gids om geen vuilnis mee te geven aan jongeren voor een handvol dollars die het snel dumpen in de natuur. Spijtig genoeg is zijn waarschuwing zeer tastbaar.

Kanlildup of Green Island is een heel mooi onbewoond eiland. Het was de eerste ankerplaats waar nog 3 andere boten lagen te genieten in het azuurblauwe. Toen ik aankwam varen met de dinghy lagen er 10 tallen grote zeesterren in de ondiepte voor het koraalstrand. Om te snorkelen is het eiland minder interessant, veel vlak zand vaak begroeit met wieren. Is dan weer goed voor de schildpadden die regelmatig naar lucht kwamen happen.
Maar ik had nog wel wat onderwaterwerk om de lady zeepokken vrij te maken. Iets meer dan 40m² afkrabben met een mes van 10cm breedte duurt wel even. Het water is helder en heerlijk warm geen straf dus. Mijn kuisdrang kreeg echter een knakje toen ik met een Frans koppel zat te praten in een ondiepe laguna voor het eiland. De Franse zeilers verbleven al een jaar in het Cuna gebied. Zo kwam het gesprek op krokodillen. Krokodillen hier tussen de eilanden???? 'Jazeker' ! er lag nog een boot met een Spaanse bemanning en die hadden een klein hondje aan boord. En blijkbaar hadden 2 krokodillen, 2 weken voordat ik er aankwam, zich verlekkerd op dat hondje en kwamen een paar maal kijken. Zin in een 'perro caliente' een hotdog zeker. Maar wordt er dan altijd bijvermeld door de Cuna's ' die krokodillen' doen niks?? hmmm. Tja ik keek voortaan toch wel wat meer rond als ik aan de boot werkte :-)

Op een morgen was er terug een squall om ons wat bezig te houden. Een 200m voor mij lag een catamaran geankerd.  Ik controleerde regelmatig mijn positie en we lagen als een huis. Ik wierp ook regelmatig een oogje op de omringende boten. In de gutsende regen zag ik de schipper in de kuip van de cat verschijnen. Ook hij trotseerde de krachten in puur natuur :-) De catamaran was aan het krabben en kwam zachtjes aan mijn richting uit. De cat was uitgerust met 2 buitenboordmotoren. Die schroeven staken zeer ondiep en ik zag dat de motoren de druk niet genoeg konden compenseren. Beetje bij beetje kwam de cat al zwiepend van links naar rechts dichter. Ik maakte alles startklaar om de cat te ontwijken mocht die nog verder krabben, om hem hoffelijk vrije doorgang te verlenen. Gelukkig was het ergste van de vlaag voorbij en kreeg de schipper de boot meer onder controle. Even een spannend moment toch. 10 min later zocht de schipper een plaats op waar er wat meer vrije ruimte was, ik vond dat een goed idee.

sandollar

Een leuke meevaller was dat ik een sanddollar vond. Ik had mij in Bonaire rot gezocht voor deze schelpjes echter niet gevonden. Hier had een grote zee-egel zich ermee getooid. Dankbaar aanvaardde ik de aangeboden schelpen. Ik tooide de zee-egel met een paar andere schelpen die volgens mij haar veel beter stonden. Dat noemen ze nu in de economie een win win situatie :-) En je ziet je moet niet iemand op zijn prikkelbaar uiterlijk beoordelen.

Cuna Yala, Niadup - Puyadas

Niadup met een Colombiaanse boot voor kokosnoten

Niadup was het eerste dicht bevolkt eilandje dat ik bezocht. De vorige 2 eilanden waren niet bewoond, of toch niet continu. Ik lag in een smalle vaargeul tussen het eiland en het vaste land van Panama. Hier is inderdaad zoals ik al las het water troebel aangezien wat verder een riviertje uitmondt. In de smalle vaargeul lagen verschillende ulu's waarvan de kapiteins aan het vissen was. Altijd krijg je een vriendelijk 'buenas' en een gulle lach. Na mijn nat debat met de squall op Mamaraga had ik de op pilotkaartjes een goede ankerplaats uitgezocht met genoeg zwaairuimte voornamelijk richting west. De squall's komen, net zoals de wijzen, uit de oost en gelukkig zijn er geen 3.
Een uurtje na mijn aankomst kwam er een Cuna afgepeddeld. Hij was de inner, soort administrator, voor het eiland. Hij schreef een briefje om 10usd te ontvangen. Vele eilanden proberen de zeilers ook wat ankergeld te laten betalen. Na wat discutie kwamen we 5usd overeen. Hij vond mijn argument aannemelijk dat 10usd wat veel was voor een paar dagen. Hij promoveerde zichzelf ook als de gids voor het eiland, dat een paar 100 vierkante meter klein is. In de late namiddag ging hij mij

veel kinderen op de eilanden, een foto mocht

rondleiden :-) Ik landde met mijn dinghy voor zijn hut. Mijn privégids gaf het beste van zichzelf. We passeerden een hut die de lokale bakkerij was, helaas het was wel een warme bakker maar geen vroege, 'mas tardes' zei de bakker zeer beslist. Op 10 min was de rondleiding een feit :-)
En wat ik verwacht had bleek zo, de gids annex administrator, stond met open hand aan onze vertrekplaats. Ik had al een dollar klaarzitten en frommelde die in zijn grijphand. Toen ik de dinghy gekeerd had en de gids uitdrukkelijk bedankt, hoop toch dat mijn Spaans als hartelijk bedanking overkwam, hoorde ik wat gemompelen. Tja ook hier slaat de negatieve economische realiteit soms toe.

Tito's mooi onderhouden eilandje

Puyadas aangezien ik op Niadup geen vroege bakker vond dan maar teug op weg naar wat meer helder water. De lady moest duidelijk nog wat ontbaard worden. De wateren rond Carthagena hadden echt goed hun best gedaan om lady's buik vol te kleven met zeepokken. De Bauhaus pilot was niet enthousiast over dit eiland, vond het de moeite om dit toch te verkennen. Ook hier lag ik alleen, veel plaats om rond te zwieren als de sqaull's op bezoek komen. Op de oostpunt van het eiland zag ik een hut staan. Hier vond ik terug prachtige riffen om op te snorkelen. De mooiste riffen liggen soms wat van het eiland. Dan snorkel ik wat rond en neem de dinghy aan zijn meertouwtje mee. Mooie paarse gorgonen die in de berekende golven heen en weer wuiven er rond wat koraalvlinders. Enorme grote kogelvissen, ze verschuilen zich wel in holen. Je moet er goed opletten, ziet ziet alleen de grote ronde ogen in het begin.
's Avonds kwam Tito, de bewoner van het eiland, op bezoek. Of ik wat water had. Deze vraag krijg je veelvuldig. Dan heb ik maar het nuttige aan het aangename gekoppeld. Ik vulde mijn lege flessen op met water en zette deze in de ijskast. Tito was heel erg opgezet hiermee en ik was iedere dag een lege fles kwijt. Hij nodigde mij uit om zijn familie te bezoeken.

albino meisje

Er waren wat vriendjes op bezoek van Tito's dochter. Het witte meisje op de kokosberg is zijn dochter, je ziet duidelijk dat het een albino is. Ook op Tiadup had ik zo al moeder en dochter tegengekomen. De albino's zijn een gevolg van de strenge Cuna regelgeving. Een Cuna die met een niet Cuna trouwt moet de eilanden verlaten. Er zijn maar een paar duizend Cuna's op de eilanden wat dus inteelt met zich meebrengt.
Tito onderhield het eiland zeer goed. Het vele plastiek dat iedere dag vanuit de Caraïbische zee aanspoelt verzameld hij en verbrand dit. Rond zijn hut had hij alles mooi opgehoogd met zand. Er was een kleine waterput met zoet water maar niet goed genoeg om drinkbaar te zijn. Ze wilden liever niet op de foto dus met alle respect niet. Toen ik terug naar de boot ging kreeg ik de telefoon mee van mevrouw om die op te laden. Om 7uur kwam Tito de telefoon al ophalen en of ik nog een fles koud water is de ijskast staan had, maar natuurlijk.

een ulu

Cuna Yala, Aridup - Mamaraga

de lady voor Aridup   

Aridup was dus mijn uitgekozen landingsplaats. Ik had dit gekozen omdat het mij vanuit de Caraïbische zee komende een gemakkelijke doorvaart bood door het buitenrif en er niet een smalle ondiep ingang moest genomen worden tot de ankerplaats. Beiden waren een correcte inschatting en met de vingers in de neusgaten, is wel wat moeilijker ademen :-), bereikte ik mijn eerste ankerplaats.
Er lag geen enkele andere boot op anker, plaats zat dus. Op 10m diepte ging het anker overboord.
Nog verder oost zag ik in de Bauhaus pilot alleen maar moeilijker aan te lopen ankerplaatsen. Minder eilanden die in kristal helder water baden. Eilanden dichter bij de kust en zeker deze waar een rivier uitmondt liggen in troebel water. Snorkelen is nu eenmaal mijn favoriete bezigheid in zulke wateren, ook de temperaturen hier nodigen uit om regelmatig eens het warme water in te duiken. Ik ben niet geneigd om rond de boot te zwemmen als je niet ziet wat er zo allemaal rond zwemt.

achter mij de lady, selfie met 2

Aridup vulde al mijn wensen in, een warme kristal heldere zee met prachtige koralen. Het eiland is niet bewoond maar er staat wel een hut op westpunt die regelmatig gebruikt wordt door Cuna vissers. Tijdens een wandeling rond het eiland praatte ik wat met hen. 3 jonge Cuna vissers die hier regelmatig de nacht doorbrengen, 1 van hen zat in een zwart geblakerde pot het eten klaar te maken op een hoop brandend hout, aan drijfhout geen gebrek hier. Sommige Cuna zijn wat schuw maar hoe meer west je gaat, meer toeristisch, hoe minder de schuwheid. Aridup behoort bij de Playo Chico groep dat wat meer oost ligt. 's Avonds kwamen de vissers voorbij en boden mij een langoest aan voor 7usd, ik kon er 2 lekkere maaltijden mee bereiden. Een mens moet wat doen om de ambachtelijke vissers te steunen niet :-)

vissershut op Aridup

'tengo hambre' zei Arik

Mamaraga was het volgende doel. Het ligt slecht een mijl of 3 van Aridup, niet de moeite dus om de zeilen te zetten. Wind was er toch niet. Hier was de doorvaart al wat moeilijker. Maar met de tablet in de hand en regelmatig controle op de navigatie pc lukte dat perfect. Hier is de ankerplaat wat beperkter. Je ligt in een kom omgeven door koraal. Hier moest ik de bijboot niet nemen ik kon zo naar het rif toe snorkelen. Een enorme rog groef in het koraalzand naar lekkers en verraadde zich zo door een grote stofwolk. Tal van kleurige rifvissen die ik nog nergens gezien heb. Het aantal vissen is wel beperkt. De vissende Cuna's zal er wel iets mee te maken hebben.
Tegen de middag kwam een wat oudere Cuna afgepeddeld in zijn houten ulu. Na wat algemeenheden te hebben gezegd zei hij ineens 'tengo hambre' ik heb honger. Heb je mais, heb je drinken ... nee geen water. Hij had zijn ulu al aan de hekstoel gebonden tegen dat ik met een glas fruitsap in de kuip terug kwam. Ik was voor mezelf broodjes aan het klaarmaken. Aja een broodje met queso dat zou er wel ingaan. Ondertussen hadden we een geanimeerd gesprek waar we beiden wel iets van begrepen :-) Na wat knabbelen was hij klaar om kokosnoten te gaan verzamelen. Een uur of 2 later zag ik hem richting Playo Chico peddelen met een volle boot noten.

lijkt een beetje paradijselijk

's Nachts opeens regen met harde dreunen en lichtflitsen, 'with sound en vision' zoals Bowie het zo mooi bezong. Ik vertrouwde de zaak niet omdat ik toch dicht bij het rif lag. Gps op de tablet aan, motor startklaar en tegen de tijd dat ik in de kuip was om even poolshoogte te nemen brak het inferno los. Het was pik donker. De squall was duidelijk meer wakker dan ik. Het middenpaneel van de buiskap was opgerold, de regen kwam er horizontaal doorgespoten. Motor starten en in de lichtflitsen zag ik dat ik heel dicht tegen het rif kwam. Motor bijgezet en dat bracht wat meer ruimte. 25kn stond er met vlagen van soms wat meer. Ik kon steun vinden met de boeg tegen de ankerketting. Tussen 2 harde vlagen in even op autopiloot en mijn zeilvest gaan halen want ik stond nog in mijn blote kont, de rest ook. Op een paar minuten wordt het heeeeel fris ondanks dat het 26° is. Dit feest ging zowat 20min door. Aangezien ik alleen kans gezien had een zeilvest aan te trekken  was niet alles goed bedenkt en kreeg ik een serieuze 'druipneus'. Ik dacht er toch het mijne van, in de gietende regen met bliksemschichten rondom ???? Als je dan iets van elektriciteit af weet hmmm niet echt geruststellend. Na 20 min keerde de rust terug, de lady keerde terug naar haar vertrekpositie. Terug naar bed, even opwarmen onder een laken, zalig.

steun de vissers ! 6€ voor een langoest

Ik ging ook eens snorkelen aan de noordkant van het eiland waar de golven wat ruiger zijn en het water iets troebeler. Hier heb je meer kans op grotere vis en langoesten. Diepe door koraal begroeide kloven waar je door kon zwemmen, de golven stuwden je er door. Ik zag een vrij grote groep vissen op een bepaalde plaats. Dook even een meter of 3 dieper en daar zag ik mijn eerste haai lekker liggen slapen in een grot. Groot was die niet misschien 1.5 meter.  Een paar maal ging ik kijken, ik denk dat het een verpleegsterhaai was. Prachtig mijn dag kon niet meer stuk. Hier tussen de eilanden komen veel haaien voor maar zijn ongevaarlijk. Voor de buitenriffen komen de grote jongens voor en daar hebben de Cuna wel respect voor waar ik mij zonder bedenkingen bij aansluit :-)

Cuna Yala, San Blas

Er is heel veel informatie te vinden over de Cuna archipel. Zeilerssite's van reeds bezoekende jachten hadden mijn interesse. En waarschuwingen vind je te over. Pasop! de omliggende riffen eisen maandelijks hun tol. Mijn tot hiertoe gebruikt Cmap kaarten en deze van Navionics blijken helemaal niet te kloppen. De Eric Bauhaus pilot is een must, in deze pilot staan oa gedetailleerd kaartjes opgenomen. Ik las ook dat er gekalibreerde Bauhaus kaarten te vinden waren op het internet, ik vond echter geen geschikte link. Ik schreef dan maar een Amerikaans koppel aan die hier al geweest waren. Die waren zo vriendelijk om mij een link van hun dropbox op te sturen. Maar ik ging zelf ook aan de slag met de Bauhaus pilot. Ik scande de kaartjes in en kalibreerde deze met mapcal nadien geconverteerd in een WCI formaat. Deze kon ik dan gebruiken in het Seaclear navigatieprogramma. De laatste dag in Carthagena vond ik nog dat het mogelijk was om opencpn op mijn android tablet te installeren. Dit ging als een fluitje van een cent, ik had nu 2 verschillende navigatiesystemen klaar. Handig natuurlijk om met de tablet in de hand tussen de riffen te varen. Ik vaar ook alleen en kan dus geen extra ogen op de boeg posteren om visuele navigatie te doen, eyeball-navigation zoals men dit hier noemt.
Overdreven denkt u? wel ik veranderde van menig na op een site een verslag gevonden te hebben 'The last voyage of sy ....'. Zij hadden zich niet goed voorbereid en maakten een fout van geen geduld te hebben. Ze kwamen in de nacht aan en dachten dat dit wel ging lukken. Opeens hoorden ze brekende golven op een buitenrif. Hun reactie kwam te laat. 15 min later lag hun zeilboot hoog op het rif met een opengereten romp. Met moeite konden ze wat persoonlijke zaken redden. 2 weken later hadden de Cuna de boot vakkundig gestript van alles wat enigszins bruikbaar was, een specialiteit hier blijkbaar.
Ik vertrok net voor donker uit Carthagena, na nog een stevige warme maaltijd genomen te hebben. Op basis van de weersvoorspelling had ik een 40 tal uur nodig om de tocht te maken en om rond de middag daar aan te komen. De eerste uren kreeg ik de voorspelde 10kn wind, prima. De 2 dag echter kwam er wat meer wind rond de 15kn. Ook prima natuurlijk maar dat maakte dat ik op mijn planning voorliep. 25 mijl voor de eilandengroep doekte ik het grootzeil op en liep enkel op een tipje genua, met juist genoeg druk op het roer zodat de stuurautomaat zijn mooie werk verder kon zetten. Bij het opkomen van de zon had ik nog 15 mijl te gaan. Ruim de tijd voor een goed ontbijt. In de verte zag ik brekende golven op het buitenrif, koude rillingen liepen over mijn rug.

de lady voor Aridup

Zoveel brut geweld, zoveel kracht. Rond 10 uur liep ik tussen 2 riffen in diep vaarwater Cuna Yala binnen, De kaartjes van Bauhaus deden het prima. Ik had Aridup uitgekozen omdat mij een gemakkelijke aanloop leek. Niemand lag er op anker ruimte zat om een goede ankerplaats uit te zoeken. op 10m diepte ging het anker overboord op een plek waar ik duidelijk zand zag. 35m ketting volgden baas anker. Motor halve kracht achteruit, anker zette zich we lagen zo vast als een huis. Tijd voor een drankje en om deze totaal nieuwe omgeving in mij op te nemen. Cuna Yala was 1 van mijn grote doelen mocht ik er in slagen ooit de oceaan over te steken. Hier lag ik nu in een zonovergoten decor met palmen tot aan het strand en kristal helder water rond mijn lady. Gezondheid!
Spannend maar weer o zo leerrijk, deze school blijft boeien met telkens nieuwe uitdagingen alleen laat deze school geen blunders toe.

Aridup op de achtergrond het vaste land van Panama, ook Cuna gebied

Carthagena

Ook hier hebben de Spanjaarden geschiedenis geschreven die Zuid Amerika zijn huidige vorm gaf. Het is sprekend dat bijna iedereen, ikzelf incluis, alleen maar oog heeft voor deze recente geschiedenis geschreven door meedogenloze conquistadores en de nog meedogenlozer missionarissen. Het is prachtig om door de goed bewaarde oude stad te slenteren en te genieten van de pracht en praal. Megalomane kathedralen, ex-kloosters en prachtige herenhuizen met patio's vormen de gezellige straatjes waar straatventers hun waar aanbieden. Bronzen beelden van hoge Spaanse heren, de stichter en verdedigers, staan centraal op met groen omlijste pleintjes waar de mensen met graagte verpozen in de schaduw. Zijn bronzen handen zijn vaal groen er kleeft geen bloed aan. Je vind echter geen beelden voor zij die dit alles gebouwd hebben, en dan bedoel ik niet de bouwheren maar de tot slavernij gedwongen Indigenio's. Hun geschiedenis vind je in een weggemoffeld museum waar je wat aardewerk, rituele beeldjes en foto's van schamele hutten met hun verpauperd bewoners ziet. Hun goud, gestolen door grafdieven, krijgt dan weer een prominente rol en wordt eufemistisch pre-Colombiaans kunst genoemd. Het meeste goud echter verdween richting Europa en kwam niet altijd in Spanje aan. Het schorem van de zee, kregen vrijbrieven van koningen en dan werden ze officiële piraten. De piraten waren gemachtigd om de Spaanse zilvervloot te overvallen en zich toe te eigen wat de Spanjaarden dan weer gestolen hadden van de Indigenio's. Geld,  macht en hebzucht veel is er nog niet veranderd echter, de huidige vrijbuiters dragen witte hemden en een design das.
Het is goed om bij deze gedachten even stil te blijven staan maar ik geniet ten volle van deze mooie historische stad waar het goed toeven is. Net als in Santa Marta staan overal in de straatjes mobiele kraampjes met allerlei lekkers met dezelfde lage prijzen. Hier vind je echter meer verkopers die zich specifiek op de toeristen richten, maar hinderlijk zijn ze niet. Een neen dank u, maar dan in het Spaans, is voldoende om hen af te schudden.. soms. De eerste vraag je je krijgt 'van waar kom je', Belgica. 'Ah Hazard, Fellaïni, Lukaku,... ' onmiddellijk resemde de T-shirtverkoper een rij Belgische spelers, meer dan ik er ken. Ik ben nu een shirt met Colombiaanse kunstopdruk rijker.
Genieten op een bankje met een bekertje koffie van 0.1€ uit de grote thermos van een sjofele verkoper, kijkend naar de gekleurde mix krioelend door de straatjes. Selfiesticks worden een obligaat attribuut. Facebookrevue wordt in de straten opgevoerd, gekkebekkentrekken oneman show. Een dubbelwandige Amerikaan schaft ook zo een stokje aan waarschijnlijk zijn z'n armen wat kort voor een volledig panorama.
'Si yes iphone no probleme' hoor ik de verkoper stellig verklaren, goed om horen dat er geen problemen zijn.
Colombia met zijn 2 mooie historische havensteden en de tocht naar Ciudad Perdida hebben me zeer bekoord maar ik verlang terug naar het kristal heldere water met zijn veelkleurige vissen en kleine eilandjes zonder toeterend verkeer.

Colombia - in & uitklaren

Het in en uitklaren in Colombia staat nergens goed beschreven en zaait nogal wat verwarring bij zeilers naar hier onderweg. Ook zou de de administratie moeilijk zijn en hard optreden bij eventuele fouten. Aan een aantal bemanningen, die nog op de ABC eilanden met vakantie zijn :-), had ik beloofd mijn administratieve boeteweg op te schrijven.
Eigenlijk is het heel eenvoudig. Zeker als je zoals ik eerst Santa Marta aandoet. De marina van Santa Marta heeft zijn eigen agent die alle administratie op zich neemt. Ze kopiëren de scheepspapieren en je levert je paspoort in. 2 dagen nadien is je paspoort afgestempeld voor een verblijf in Colombia en betaal je 70€ voor een Cruisepermit die 1 jaar geldig is. De agent zelf moet niet betaald worden. Op vraag van de marina komt een man van de douane langs die wat papieren invult, er werden geen controles uitgevoerd aan boord.Inklaren is afgehandeld!
Een dag of 2 voor je vertrekt neem je contact met de agent en die maakt een Zarpe klaar naargelang je bestemming. Ik wou een Zarpe voor Carthagena en hiermee kan je ook de eilanden rond Carthagena bezoeken. Je krijgt een naam van een agent mee, David, waar Marina Santa Marta mee samenwerkt. Bij aankomst in Carthagena tref je de agent via Club Nautico en lever je de Zarpe in en worden de bootpapieren terug gekopieerd. Voila alles is klaar en 2 dagen voor vertrek neem je contact met David of een andere agent indien gewenst en die laat het paspoort afstempelen, maakt een nieuwe Zarpe - met verschillende stops - en je betaald 50€ voor de Zarpe + administratie. En dan kan je vertrekken richting Panama en mag je meerdere weken desnoods de eilandjes voor de Colombiaanse kust bezoeken. Ook in Panama maken ze geen probleem dat de exitdatum meerdere weken oud is. Je kan rustig de Cuna Yala eilanden verkennen en inklaren in Porvenir, Portobello of Colon maakt niet uit. Dus eigenlijk is het simpel en doet de administratie helemaal niet moeilijk, voorlopig toch nog niet :-)

Santa Marta, Ciudad Perdida

onze trotse Wiwa gids Lorenzo, hun Indio naam zeggen ze niet   

Een van de redenen dat ik Santa Marta koos om aan te lopen was dat het van hieruit ideaal is om de tocht naar de Ciudad Perdida, de verloren stad, te ondernemen. Ik boekte mijn tocht bij het Wiwa Tours kantoor dat door Wiwa Indianen gerund wordt. Dan wordt je door Wiwa gidsen begeleid. Het is wel handig als je een beetje Spaans spreekt want Indio's spreken geen andere talen. Ik koos voor de 4 dagen tocht. De prijs is gelijk of je 4, 5 of voor de 6 dagen kiest. De prijs = 700.000 peso of te 235€. Eigenlijk weinig geld want al het eten en het water om je drinkfles te vullen zit in de prijs. Je slaapt in hangmatten, sommige stopplaatsen zijn ook van stapelbedden voorzien, maar niet alle. Het eten is lekker en ruim voldoende. Nu en dan kom je nog een 'tienda' (winkeltje) tegen waar je isotone drankjes kan bij kopen soms geen overbodige luxe!

een  slaapplaats met hangmatten, zijn geen Indio pueblo's

Rond 8u45 moet je in het kantoortje Wiwa Tours in Santa Marta zijn. Dan wordt je tot het eerste dorpje Machita met de 4x4 vervoerd, al een stukje de Sierra Nevada in. Van dan af gaat het met de benenwagen. De tocht tot de Ciudad Perdida = ongeveer 24km. De eerste dag moest onze groep slechts 7.5 km doen. Maar al snel komt er een heel steile beklimming van een uur. De hitte en vooral de vochtigheid maakt dat je zweet als een rund. Het loopt letterlijk van je lichaam af. Veel drinken is dan ook de boodschap. Iedere 2 uur ongeveer is er een stop waar fruit bedeeld wordt. Watermeloen, ananas en appelsientjes gaan er vlot in bij de meesten. Wat verder dan halfweg ligt er al een eerste 'piscine' in een snel stromend riviertje waar je een verfrissend bad kan nemen. Het doet wonderen aan de fel gesolliciteerde spieren. In de eerste 2 'piscine's' zitten er kleine visjes die aan je komen knibbelen, een gratis peeling. De vrouwen vonden dat fantastisch.

Na nog een 2 tal stopbeurten kwamen wij in het eerste slaapkamp aan. Ook hier konden wij in een piscine met kleine waterval genieten van een gratis peeling. Deugd deed het in ieder geval. Een koppel uit Puerto Rico, die hier een extra dag verbleven, verwittigde ons voor de 2 dag die niet hard was maar heel hard. Tegen het donker aan worden er lekkere maaltijden klaargemaakt. Al het personeel van de keukens & en slaapplaatsverzorging waren Colombianen, geen Indio's. De Indio's kwamen alleen in de keuken om er eten te halen :-) Het vervoer van alle eten en drinken gebeurt met een soort kruising tussen een paard en een ezel, geen steenezel zoals ik. Dat zijn wel de Indio's die dat doen. Zo was er op de steile paden regelmatig een jong meisje in de weer met haar 2 bepakte mulo's. Ze was 10 jaar oud, zoals de gids mij toevertrouwde. Zij was hier al ongelofelijk bedreven in. En waren de mulo's niet beladen dan zat ze heel fier in haar zadel de vrij grote mulo te mennen.

de mulo's voorzien de groepen van eten en drinken

Over de steile padden, paden met rotsblokken en boomwortels extra bemoeilijkt. Het was heerlijk om haar tegen te komen en haar bezig te zien. In haar ogen las je, dit is mijn land - dit is mijn terrein, maar wees welkom voor een bezoek. Vrij kort na het donker zoekt iedereen al snel zijn hangmat op. Cerveza's bleven in de frigo's zitten, isotone dranken lagen beter in de markt. De verwittiging voor de 2de dag spookte rond de tafels.

Van als het licht wordt lopen de gidsen tussen de hangmatten en manen je aan om vroeg te ontbijten, beter zo vroeg mogelijk beginnen aan de zware dag. Direct krijg je een tas Colombiaanse koffie in de hand gedrukt, ontbijt met roerei, brood en fruit. Tegen 7uur is iedereen gepakt en gezakt, de 2 benige mulo's trekken de steile paden op. Telkens ongeveer etappe's van 2 uur. 15km staat op ons programma vandaag. Het fruit op de tussenstops verdwijnt in een recordtijd, hier geen schaamstukjes die volgens de ongeschreven etiquette moet blijven liggen. Halfweg is er terug een piscine die voor afkoeling zorgt en een stevig middagmaal. Er wordt een wat langere pauze genomen om de felle middagzon wat te ontlopen. Dan terug 2 lange stukken veelal bergop, meestal steil. Op een vlakker stuk mogen even door een dorp van de Cogy stam trekken. Lemen hutten en paden van aangestampte aarde, maar overal is het proper. Ik heb dat al anders meegemaakt in Suriname bv. In de omliggende moestuinen staan struiken met rode besjes. Ahh niet om te eten, het zijn de blaadjes die interessant zijn.

struikjes met de rode bessen zijn coca planten

Coca struiken, de blaadjes worden geroosterd voor gebruik. Alleen vrouwen mogen de blaadjes oogsten anders werkt het niet. De Indio's hebben altijd een geweven zak bij, cocablaadjes zitten er altijd in.
Kinderen, een beetje schuchter, komen naar de rood aangelopen bezoekers kijken. We mogen foto's nemen geen probleem. Ze giechelen als ze zichzelf zien op mijn tablet, pocahontas pretoogjes. Het is een fier volk die je onbevreesd in de lens aanstaren maar niet hoogmoedig.
Het is een verademing om de laatste stop te vinden ongeveer 1 km voor de verloren stad. Terug een koele snel stromende rivier die de oververhitte lichamen en de verkrampte spieren weldadig ontspant. Terug wordt er weinig bier gedronken want zo ver in de Sierra Nevada wordt er geen ijs aangevoerd, en lauw bier trekt niemand, bijna niemand. Onze 3 Engelsen echter laten het niet aan hun hart komen, tenslotte zijn ze dat gewoon om lauw slecht bier te drinken. Ook hier verdwijnen de meeste snel in hun hangmat na een stevige maaltijd. 's Morgenvroeg vertrekken we in het donker om de opkomende zon te begroeten in de Ciudad Perdida.

1200 glibberige treden brengen ons naar de Ciudad Perdida

Eerst moeten nog 1200 trappen overwonnen worden. In de schermer, de zoveelste maal van onze adem beroofd, duiken de eerste contouren van de stad op. Dan rijst de zon snel vanachter de 3000m hoge omringende bergkam op. Even vallen de gesprekken stil, de zon schildert de stad terug in het machtige groene tropisch regenwoud en legt subtiele accenten met haar schaduwspel. De stad ontwaakt net als wij. Er wordt in de rugzakken gegrabbeld want ook de muggen zijn voltallig naar hier gekomen, spray's sprietsen spuitend in alle richtingen psss pssss. Overal nog kletsen op ontblote lichaamsdelen. De muggen eisen hun ontbijt op. Ondertussen doen de gidsen hun uitlegjes, dan zwermen wij net als de muggen over de stad uit. Er staan een aantal hutten momenteel bewoond door de familie van de sjamaan van de Corgy. 1 maal per jaar, naargelang de stand van de zon, sluit de stad 3 weken voor de toeristen. Dan komen de stammen hier te samen voor overleg, ceremonieel en feest. Wat er dan allemaal juist gebeurt kan je de gidsen niet ontfutselen, ook niet of ze dan nog goud dragen. Begrijpelijk want para-militairen huizen nog altijd in de Sierra. In de stad vind je verschillende groepjes Colombiaanse soldaten discreet opgesteld. De toeristen beschermen is hun opdracht, toeristische industrie staat op de 2 plaats qua landinkomsten.

Ook hier nieuwsgierige kinderen, 1 hand tegen hun veilige hut. High fives brengt de groep tezamen, ja we deden het. Bezwete lichamen knuffelen zonder smetvrees. Na een 2 tal uur wordt het tijd om de terugtocht aan te vatten. Vandaag slecht 1 struise klimpartij de rest is slechts dalen. De groep rekt wat langer uit, bij de tussenstops arriveren de laatsten 10min na de gids, ieder daalt op zijn eigen tempo. Dalen is bij sommigen pijnlijker voor de dijspieren. Na  10 tal km hebben wij onze slaapplaats bereikt, even verpozen in de rivier verwijderd het rood van de aangezichten. Het bier heeft meer aantrek blijkbaar. Je kan de finish bijna ruiken net als de rugzakken waar natte t-shirts en sokken bijna beginnen gisten.

nieuwsgierige Indigo kinderen in de verloren stad

De laatste dag gaat het snel, bijna alles naar beneden, iets na de middag komen we in het vertrekdorp aan. De laatste maaltijd wordt opgediend. Hier vloeien gekoelde serveza's rijkelijker. Onze groep bestond uit 14 personen, Duitsers - Zwitsers - Fransen - Engelsen en een oude Belg :-) We hadden een goede groep. Dit is weer een onvergetelijke tocht. Een tocht waar ik leerde dat er nog 30.000 Indianen leven in 4 verschillende stammen in deze mooie Sierra Nevada op hun al oude manier, in respect met mens, dier en vooral met de omliggende weelderige natuur, de moeder van alles.

overzicht van de 4 stammen van de Sierra Nevada

snel stromend riviertje, hier was het steenhoppen

regelmatig schoenen uit om door een riviertje te waden

het meisje met de hoed mende de mulo's, een zoetigheidje was te verleidelijk

overweldigende natuur

even mochten we een Corgy pueblo bezoeken

of ik wat lekkers bij had